Tandartsketens
Het gaat niet goed in de tandheelkunde. Recente ontwikkelingen zijn niet positief. Er zijn te weinig tandartsen. Hierdoor zijn commerciële partijen met hun aandeelhouders tussen u en de tandarts in komen te staan. Het gevolg is dat bij de zogenoemde tandartsketen niet langer uw belang centraal staat.
Wilt u als een nummer in een tandenfabriek behandeld worden, wordt dan 'cliënt' bij een tandartsketen.
Een tandartspraktijk onderdeel van een tandartsketen is commercieel, gericht op productie en omzet. Ook wel fabrieks- of rendementstandheelkunde genoemd. Mogelijk op korte termijn naar tevredenheid, op langere termijn de schade zichtbaar. Tandartsen die werken in dit soort instellingen zijn niet langer onafhankelijk. Toekomstbestendige mondzorg is alleen mogelijk wanneer de tandarts zonder last of ruggespraak slechts uw belang centraal stelt. Wanneer de relatie tussen u en de tandarts vrij van commerciële beïnvloeding, duurzaam en persoonlijk is. Wanneer u wordt behandeld door een vakman, niet door een klusjesman.
Wat is een tandartsketen?
Een tandartsketen is onder één merknaam opereren van tandartspraktijken die zijn opgekocht door veelal anonieme buitenlandse investeerders. Bijvoorbeeld DentConnect, Dental Clinics, Fresh Mondzorg. Er zijn vele grote en kleine ketens.
De strategie is buy, build and sell. Praktijken worden opgekocht en gemoderniseerd. Met geld uit het buitenland wordt veel marketing bedreven en patiënten naar binnen gehaald. De waarde van de praktijk wordt immers bepaald door het aantal patiënten. Massa is kassa. Is de waarde hoog genoeg dan is de keten met winst aan doorverkopen toe. De volgende eigenaar moet de hoge investering terugverdienen en ook winst maken voor zijn aandeelhouders. Het rendement moet ergens vandaan komen. Uit uw mond. Een vicieuze cirkel van steeds hoger wordende kosten dat alle kenmerken heeft van een piramidespel. U merkt het, het gaat niet om u als patiënt en uw mondgezondheid maar om de declaratiepotentie en uw omzetwaarde. Op termijn bet u als patiënt de dupe.
Op behandelniveau is niet lager sprake van persoonsgerichte zorg en geen duurzame relatie meer tussen tandarts en patiënt. Dit kan betekenen dat u steeds weer door iemand anders wordt behandeld. U wordt dan zogezegd 'verwezen' naar een 'specialist'. Uiteindelijk raakt het overzicht uit beeld. Het leidt tot daling van de kwaliteit van mondzorg op de langere termijn.
Bij de tandartsketen is de verhouding tussen tandarts en patiënt nog slechts bepaald door de belangen van aandeelhouders. De behandelend tandarts is slechts uitvoerder. De tandarts mag geen onafhankelijk advies geven en de relatie met u is beperkt tot een minimum.
De tandartsketen is productgericht. Men verkoop tandheelkundige producten: een vulling, tandsteen verwijderen, een kroon zoals McDonald's u ook een Big Mac, friet of een McFlurry verkoopt. De investeringen zijn aanzienlijk en dienen op een zo'n kort mogelijke termijn te worden terugverdiend. Deze bedrijfsmatige benadering reduceert de patiënt tot een rij tanden: u bent gedegradeerd tot cliënt.
Ter compensatie is de focus gericht u een 'goed gevoel' te geven in een 'ambiance' van een vaak prachtig verbouwde tandartspraktijk met een 'wow' wachtkamer. Verleiding is de marketing.
Bedenk dat al dat moois ergens vandaan moet komen. Het doel van de tandartsketen en andere commerciële formules is dan ook snelle waardecreatie door ongelimiteerde groei, winstmaximalisatie en uiteindelijk doorverkopen van de tandartspraktijk aan de hoogste bieder. Niet mens en mond, maar aandeelhouderswaarde staat centraal bij de tandartsketen.
De patiënt als profit extraction point.
Met de komst van de tandartsketen stroomt het buitenlandse grootkapitaal de tandheelkunde binnen. De beroepsorganisatie van tandartsen de KNMT verwelkomt deze ontwikkeling. Er is nauwelijks tegengeluid.
De KNMT beziet de opkomst van de tandartsketen als een 'autonome' ontwikkeling. Bestuurders en ex-bestuurders van de KNMT bekleden posities binnen tandartsketens. De KNMT is daarmee fellow traveller en ligt het integriteitsvraagstuk op tafel.
Er is geen discussie binnen de tandheelkunde over de commerciële invloed van de tandartsketen op de werkwijze van tandartsen en op de adviezen die u krijgt. Dat is niet zo gek. Vele partijen binnen de mondzorg profiteren van het kapitaal dat de buitenlandse investeerder met zich meebrengt. Het kritisch denkvermogen wordt aldus effectief onderdrukt. Wie betaalt bepaalt en u bent geen partij. Een ontwikkeling die zorg baart.
Het is dan ook een open vraag of de commerciële tandheelkunde die u ondergaat bij de tandartsketen ook de tandheelkunde is die u nodig heeft. Zorgethiek en kernwaarden van de tandheelkunde staan onder druk.
Commerciële beïnvloeding.
De samenleving acht het onwenselijk wanneer farmaceutische bedrijven huisartsen fêteren met als doel te beïnvloeden tot het exclusief voorschijven van medicijnen. Evenzo is het onwenselijk wanneer de tandartsketen de tandarts in de watten legt, van alle gemakken voorziet, om te verleiden te werken voor de keten. Zowel huisarts als tandarts zijn dan commercieel gecorrumpeerd. De huisarts om de medicijnen die hij voorschrijft van de farmaceut. De tandarts om het soort tandheelkunde dat het meest interessant is voor aandeelhouders.
Professional neglect.
In dit kader worden tandartsen niet meer opgeleid tot breed geschoolde onafhankelijke vakmensen, maar tot makkelijk inzetbare en te manipuleren kenniswerkers. Uw belang is hooguit een afgeleide van belangen van anonieme derden. Het gevolg is dat de tandheelkunde u aangeboden niet automatisch de tandheelkunde is die u nodig heeft. Professional neglect als commercieel marktproduct is een ernstig verwijt aan de tandheelkunde (*).
Onafhankelijkheid.
De onafhankelijkheid van de zorgverlener is een groot goed. Dat is hier in het geding. De tandarts gedegradeerd tot het spreekwoordelijk 'mannetje' die voor de baas even een klusje bij u komt 'fixen'. Omdat ons mannetje veelal nog maar een enkel kunstje mag doen en zich ook nog eens 'gespecialiseerd' kan hebben, wordt alles buiten zijn 'competentie' doorverwezen naar een ander mannetje - als dat al gebeurt. Het grote rondtikken van patiënten is het resultaat.
Feitelijk is dit rondtikken een rondtikken uit armoede. Strategisch geconstrueerde kennisarmoede, eufemistisch ook wel 'verwijzen' genoemd. Het doel is de relatie tussen u en de tandarts zo los mogelijk te houden zodat de sturing door ketenmanagers optimaal is. Idente Mondzorg vindt dit een zeer kwalijke ontwikkeling:
Onverdeelde aandacht, brede kennis van zaken, behandelcapaciteit, onafhankelijk advies, senioriteit, maatwerk, een zorgethische houding, de menselijke maat, dat alles is wat er verloren gaat. Deze kernwaarden van de tandheelkunde gaan niet samen met het bedrijfsmodel van de tandartsketen.
Schouderklop.
De gevolgen zijn ernstig. De vertrouwensrelatie met uw tandarts is niet meer. Managers bepalen hoe de tandarts moet werken. Het tempo ligt hoog en er is weinig tijd voor een gedegen toekomstbestendige diepte-analyse van uw gebit.
Steeds vaker vindt de behandeling plaats door niet-tandartsen. In het gunstige geval komt een tandarts nog even aanhollen voor de spreekwoordelijke schouderklop. De ervaren breed opgeleide patiëntgerichte tandarts is uit het zicht verdwenen. De verhouding is niet langer relationeel - wij kennen u, uw belang is het enige telt, maar transactioneel - u bent nog maar een rij tanden waar omzet uit te halen valt.
De tandartspraktijk is in rap tempo aan het verdwijnen. Wat er voor in de plaats komt zijn kafkaiaanse bureaucratische instellingen waar steeds wisselende medewerkers u opwachten.
De reactie van de beroepsgroep.
De reactie van de beroepsgroep is overwegend 'positief'. Starend in de koplampen van het grote geld kan de oudere tandarts de praktijk makkelijk verkopen aan de tandartsketen. De jonge tandarts komt in een gespreid bedje en kan zonder eigen investering meteen aan de slag. Wie betaalt bepaalt.
Er heerst een angstcultuur in de tandheelkunde. Weinigen durven openlijk kritisch te zijn. Tandartsen zijn pragmatische mensen. Als de groep een bepaalde kant op gaat zal het wel goed zijn. Een zorgelijke houding. Tandartsen gunnen zichzelf niet de tijd om te reflecteren op hun handelen. De eerst volgende mooie vulling, kroon of implantaat heeft prioriteit. Dat is jammer want op deze wijze raakt u tussen wal en schip.
Als het gaat om uw belang is er geen due diligence in de tandheelkunde. Kritisch denkvermogen en kritische evaluatie ontbreekt vrijwel volledig. Private equity investeerders worden op hun wenken bediend. Een zorgelijke ontwikkeling. U bent nog enkel een wingewest.
Waarom vertellen wij u dit?
Is dit allemaal niet overdreven en ongenuanceerd? Uw keuzevrijheid staat onder druk. Door consolidatie kunt u straks nog maar kiezen uit een paar tandartsketens die allen vallen onder de kop bedrijfstandheelkunde. Meer van hetzelfde.
Het diverse en fijnmazig weefsel van tandartspraktijken zoals wij die nu nog kennen zal dan tot het verleden behoren. Onafhankelijke tandartspraktijken die de tandheelkunde op bijzondere wijze uitoefenen krijgen te maken met de concurrentie van het personeelstekort. Deze tandartspraktijken zullen hun krachten moeten bundelen om de tandartsketen het hoofd te kunnen bieden. U heeft daar alle belang bij. U kunt meehelpen door bewust niet te kiezen voor een tandartsketen.
Bedrijfsgericht of Patiëntgericht - Quo Vadis?
De tandartsketen hanteert het credo: gaat het bedrijf goed, gaat het de patiënt goed. De patiëntgerichte benadering redeneert precies andersom: gaat het de patiënt goed, gaat het mijn bedrijf goed. Beide benaderingen verschillen fundamenteel. Waardecreatie voor de aandeelhouder is niet hetzelfde als waarde voor de patiënt(*).
U kunt uiterst tevreden zijn met een product dat de tandartsketen u verkoopt. Echter de focus op primaire tandheelkundige producten(*) leidt tot verwaarlozing van meer chronische gebitsproblematiek waar u nu nog geen last van hoeft te hebben. Het zijn de acute gebitsproblemen van de toekomst waar u liever eerder van op de hoogte was geweest.
De oorzaak is het ontbreken van een gebitsanalyse gericht op de toekomst. Daar is tijd, aandacht, expertise en senioriteit voor nodig. Pas dan komt het verschil tussen de twee benaderingen tot uiting. Geen pijn dus tevreden - zeker in de verleidelijke 'ambiance' van een oogstrelende praktijk en een prettige customer journey experience, kan misleidend zijn.
Take away message - samenvatting.
- Behandeling bij een tandartsketen is geen garantie dat u de zorg krijgt die u nodig heeft. De ketentandarts is niet onafhankelijk. Verwacht geen onafhankelijke mondzorg.
- U kunt zorgen voor een divers mondzorglandschap, keuzevrijheid en patiëntgerichte mondzorg door te kiezen voor een onafhankelijk tandarts.
De conclusie: het is volstrekt niet mogelijk dat u als patiënt centraal staat bij een commerciële tandartspraktijk of een praktijk dat onderdeel is van een tandartsketen. De behandelend tandarts is niet onafhankelijk en er zijn te veel andere belangen die voor gaan. Mijd dit soort instellingen!
(*) Het bedrijfsmodel van de tandartsketen gaat niet uit van tandheelkunde in de volle omvang maar beperkt zich voornamelijk tot primaire tandheelkunde - u pijnvrij houden: gaatjes vullen, tansteen krabben, poetsles. De jonge tandarts kan dat 'laaghangend fruit' wel aan. De niet afdoende geïnformeerde patiënt is al blij pijnvrij te zijn en heeft niet door dat er mogelijk sprake is van professional neglect. Voor meer complexe vormen van tandheelkundige voorlichting is er te weinig tijd, capaciteit en ervaring. Professional neglect of professionele verwaarlozing is in dit kader het ethisch verwijtbaar fenomeen dat noodzakelijke behandelingen bewust niet met de patiënt worden besproken omdat het niet past in het bedrijfsmodel of anderszins niet juridisch verwijtbaar is. Juridisch verwijtbare verwaarlozing wordt overigens professional negligence genoemd.
Terug
